Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Gaunisala E Rua.

“Curu ga e na matamata qiqo, baleta e galala levu na tadrua ni matamata qai rabailevu na gaunisala e vakanamata tiko i na rusa, ka le levu era na muria me ra curuma. Ia, e qiqo na matamata, qai raba lailai wale na sala e vakanamata tiko i na bula, ka na le lailai wale era na kunea.
-Maciu 7:13-14

“E sega ni o ira kece era dau kaya vei Au, ‘Turaga (Sovereign), Turaga (Sovereign)!’ era na curu i na matanitu vakalomalagi; o koya ga e cakava tiko na inaki nei Tamaqu, e Koya e vakaitikotiko mai lomalagi. E levu era na kaya vei Au e na siga oya, ‘Turaga (Sovereign), Turaga (Sovereign), keimami a sega beka ni dau parofisai e na Yacamuni? E na Yacamuni talega, keimami a sega beka ni dau cemuri timoni, ka vakayacora talega e na Yacamuni e vuqa na veika veivakurabuitaki?’ Au sa na qai vakamatatataka vei ira, ‘Au a sega ni bau kilai iko; toso laivi mai vei Au, o iko o a dau vakayacora na veika e veisaqa­saqa kei na Noqu lewa.’”
“O koya ga e rogoca na Noqu vosa oqo, qai vakayacora sara, Au na vakatautauvata­taka kei na tamata vuku a tara na nona vale e na dela ni vatu.
Ni tau na uca, coka na dobui, qai liwa kaukaua na cagi, me cacarobaroba e na vale oqori, e na sega ga ni vakakasurataka rawa, baleta ni vakayavutaki sara toka ga e na dela ni vatu.
Ia o ira yadua era rogoca na Noqu vosa oqo, era qai sega ni vakayacora, sa na vakatautauvatataki kei na tamata lialia a tara na nona vale e dela ni nuku. Ni sa tau na uca, coka na dobui, qai liwa kaukaua na cagi me cacarobaroba e na vale oqori; e a qai karusa, ka bau dua dina na karusa vakaitamera.
“A qai yaco ni sa tinia na Nona vosa oqo o Jisu (Yahshua), ni sa bau dua na ka na nodra kidroa o ira na tamata e na Nona ivakavuvuli. E a vakatavulici ira o koya, me vaka e dua e nona na lewa, ka sega ni tautauvata kei ira na vunivola.”
-Maciu 7: 21-29.


Wilika Talega Ke Rawa
Vakaibalebale 14:11-12; Luke 13:22-30; Joni 10:1-10;
Efeso 2:13:22

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Vakalelewa Kei Na Kerekere.

Kakua ni vakalelewa, mo kua ni vakalewai. Na yavu sara ga ni nomu veivakalewai, o na vakalewai talega kina, na ivakarau ga o vakarautaka, e na vakarautaki lesu mai vei iko.
Na cava o via lai raica kina na malamala e na mata i tacimu, kevaka o sega mada ga ni raica rawa na tolonikau vavaku e koto no e matamu? Se meu kaya beka va qo, e rawa vaka­cava mo kaya vei tacimu, “Mai meu leuta laivi na malamala mai matamu,” ni se davo vinaka tu mada ga e matamu e dua na tolonikau vavaku? Ni yavu dauveivakaisini! Kauta laivi mada e liu mai matamu na tolonikau vavaku e davo tu kina, o na qai raica vinaka na malamala mo leuta tani mai na mata i tacimu.
Kua ni solia na ka e tabu vei ira na koli, se kolo na nomu mataniciva vei ira na vuaka, de ra na buturaka, era qai vuki mai me ra mai basuraki kemuni moni kakaseresere.
Kerekere e na soli vei kemuni, vaqara oni na kunea, tukituki e na dola mai vei kemuni. O ira kece era kerekere e na soli vei ira, o ira kece era vaqaqara era na kunea, kei ira kece era tukituki, e na dolavi mai vei ira.
Se o cei na tamata e na kemuni maliwa, e na solia vei luvena na vatu, ke kere madrai? O cei, ke kere kena ika, qai solia vua na gata? Ke vakasamataki na ilevu ni ca e tu vei kemuni, vata kei na dei ni nomuni kila vinaka na yalo ni solika vinaka vei ira na luvemuni, sa na qai wacava na Nona na solia na veika vivinaka, o Tamada vakalomalagi, vei ira era kerekere yani Vua?
Qori e dodonu kina moni dau vakarautaka vei ira na tani, na veika oni vinakata me ra vakarautaka vei kemuni; baleta qori na yavu ni Lawa kei na Parofita.
-Maciu 7:1-12




Wilika Talega Ke Rawa
Roma 14:1-13; Joni 16:24; Joni 16:24; I Korinica 5:
Jemesa 4:1-3; I Joni 3:21-22

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Kua Ni Lomaleqaleqa.

O koya oqori, Au na kaya kina vei kemuni, kakua ni lomaocaocataka na nomu bula, na cava mo na kania, na cava mo na gunuva, se na veika me baleta na yagomu, na cava oni na dara. E sega beka ni bibi cake na bula mai na kakana kei na yago mai na isulu?
Raica mada na manumanu vuka ni maliwa lala; era sega ni dauteitei se dau tatamusuki, se dau kumukumuni vuata i na lololo, ia e dau vakani ira ga o Tamada vakalomalagi. E sega beka ni o vakamareqeti vakalevu cake maivei ira?
O cei mada vei kemuni e rawa ni tubu e na vasagavulukalima na sedimita, mai na kaukaua ga ni nona vakasama?
Na cava beka moni qai lomaocaocataka kina na isulu? Vakasama­taka mada na senilili era bula tu e veibuca, era tubu tiko ia era sega ni daucakacaka se dautalitali;
Ia, Au rawa ni kaya vei kemuni, ni sa ukucavu mai e na nona lagilagi taucoko o Solomoni, e sega tiko ga ni sivia vaka­lailai e dua vei ira na senilili oqo.
Ia kevaka e vakasuluma rawa tu mada ga na co ni veibuca na Kalou (Elohim), era bula tu nikua, ia nimataka era sa na bala i na lovo me ra lai visa kina; e na qai sega vakacava ni vakasulumi kemuni, o kemuni na vakabauta lalai?
Ni kakua ni daulomaocaoca moni taroga, “Na cava beka keimami na kania?’ se “Na cava beka keimami na gunuva?” se “Keimami na vakaisulutaki beka vakacava?”
(Na veika oqori e yavutu ni nodra bula na kai veimatanitu tani) ia o Tamamuni vakalomalagi e kila vinaka sara tu ga na yaga ni veika oqori vei kemuni. Moni vakasaqara mada ga eliu na Nona matanitu, kei na Nona yalododonu; e na qai vakaikuritaki vei kemuni na veika kece oqo.
O koya oqori moni kakua ni dau lomaocaocataka kina na siga nimataka; baleta na siga nimataka e na qaravi koya ga vakataki koya. Laiva me veiraurau ga na siga nikua kei na kena veileqaleqa.
-Maciu 6:25-34



Wilika Talega Ke Rawa
Vakaibalebale 12:25; Marika 13:11; Luke 12:11-34;
Filipai 4:6-7

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Lolo.

Kena ikuri, ni o sa lolo, kakua ni rairai rarawa tu, me vaka era dau cakava o ira era dauveivakaisini, ni ra dau vakamatavevekutaka na matadra me kilai kina vei ira na tamata ni ra lolo tiko. Au tukuna vei kemuni na ka dina, qori era sa taura sara tiko ga na nodra icovi taucoko. Ia o iko ni o sa lolo, lumuta me lumisa vinaka na ulumu, ka tavoi vinaka tale tu ga na matamu, me kua ni kilai vakarawarawa vei ira na tamata ni o lolo tiko, ia me kila duadua ga o Tamada, e Koya e tabogo; ia o Tamada o Koya e dau raica na veika e caka vuni, e na qai solia vakarairai na nomuni icovi
-Maciu 6:16-18


O ira na tisaipeli nei Joni, vata kei ira na nodra tisaipeli na Farisi era a lolo tiko; era qai lako mai eso era qai tarogi koya, “Na cava na vuna era lolo tiko kina o ira na tisaipeli nei Joni vata kei ira na nodra tisaipeli na Farisi, ia o ira na nomu era sega ni dau lolo?”
Sauma vei ira o Jisu (Yahshua), “E rawa beka vei ira na nona vulagi ni taganevou, me ra lolo e na gauna e se tiko voli kina kei ira o koya? E na gauna kece e se tiko kina kei ira o koya, era na sega ni rawa ni lolo. Ia e na yaco mai na gauna, e na mai kau laivi kina mai vei ira na taganevou; e na veisiga oqori era sa na qai lolo kina.
“E sega ni dua na tamata, e na botana na isulu makawa, e na dua na tikini isulu vou, baleta na tikini isulu vou e na dreta mai i loma na tikina e botana tu e na isulu makawa, qai vakavuna na kena sa qai kabasu levu sara. E sega tale ga ni dua na tamata e na tawana na waini vou, e na loma ni tavayaleca makawa, baleta na waini vou e na botea na tavayaleca makawa, oti qai tasova na waini, ka botea na tavayaleca. Na waini vou e dodonu ga me tawa e na tavayaleca vou.”
-Marika 2:18-22


Wilika Talega Ke Rawa
Esiteri 3-4; Aisea 58; Jona 3; Sakaraia 7-8;
Cakacaka 14:21-23

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Masu.

Ia ni oni sa masu, kakua ni vakataki ira na dauveivakaisini, baleta era taleitaka me ra masu ni ra duri tu e loma ni Valenisoro, se e veisaqata ni gaunisala, me ra laurai kina mai vei ira na tamata. Au kaya na ka dina vei kemuni, era sa taura oti na nodra icovi taucoko.
Ia o iko ni o sa masu, curu i na nomu loqi, ia ni o sa sogota na katuba, sa qai masu Vua na Tamada, o koya e tabogo. O Tamada o koya e raica na veika e caka vuni, e na vakaicocovitaki kemuni vakarairai. la ni o sa masu, kakua ni cavuqaqataka me vaka era dau cakava o ira na daulotutaki matakau, baleta era nanuma sara ga ni ra na rogoci, baleta na ilevu ni vosa era cavuta. Kakua ni vakatotomuri ira, baleta o Tamada e kila vinaka tu mai na veika o gadreva ni o sebera ni kerea yani Vua. Oqo, na idusidusi ni nomu masu,

“Tama i keimami mai lomalagi,
me vakarokorokotaki na Yacamuni,
me yaco mai na nomuni Matanitu,
ka me yaco na lomamuni e vuravura me vaka sa yaco tiko mai lomalagi.
Solia mai vei keimami edaidai, na keimami kakana ni veisiga.
Vosota na neimami ivalavala ca, me vaka keimami sa vosoti ira tiko
era dau caka ca vei keimami.
Kakua ni vakayarayarataki keimami i na veivakatovolei e mosimosi,
ia vueti keimami ga mai vua na vunica.
Baleta e Nomuni na matanitu, kei na kaukaua,
kei na lagilagi ka tawamudu, Emeni”

Kevaka o vosoti ira na tamata e na nodra caka ca, o Tamada vakalomalagi e na vosoti iko talega. Ia kevaka o sega ni vosota na nodra caka ca na tamata, o Tamada talega e na sega ni vosota na nomu ivalavala ca.
-Maciu 6:5-15



Wilika Talega Ke Rawa
Same 5; Marika 11:22-26; Luke 11:1-13; 18:1-14;
Jemesa 5:13-20.

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na iYau Mai Lomalagi.

Qarauna mo kakua ni “caka vinaka” vakarairai vei ira na tamata, me laurai votu vei ira. Kevaka mo cakava oqori, e sa na sega na nomu icovi mai vua na Tamamuni mai lomalagi.
O koya oya, kevaka oni solia e dua na ka vei ira era gadreva na veivuke, kakua ni uvuca wavoki na kena biukila, me vaka era dau cakava e na loma ni Valenisoro o ira era dauveivakaisini, se e gaunisala me rawa ni ra vaqoroqoroi kina mai vei ira na tamata. Au kaya vei kemuni e dua na dina, o ira qori era sa ciqoma oti na nodra icovi taucoko.
Ia ni oni sa soli veivuke, laiva me kua ni kila na ligamu imawi, na ka e cakava na ligamu imatau, me rawa ni ka vuni na nomu caka vinaka. Ia na Tamada, o koya e dau raica na ka vuni, e na qai vakaicovitaki iko vakarairai.
-Maciu 6:1-4

Kakua ni kumuna na nomuni iyau e vuravura, baleta eke, e na vakarusa na nomu iyau, na ulo kei na veveka, ka rawa ni curu lo mai na daubutako, me mai butakoca.
Ia, mo kumuna vata ga na nomu iyau mai lomalagi, baleta mai keya e sega kina na ulo se na veveka me vakarusa, ka sega talega na daubutako, me basubasu yani me lai butako.
Baleta, na vanua ga e kumuni tu kina na nomu iyau, e na galele tikoga kina na vuniyalomu.
Na icina ni yago, na mata. Ke tu vinaka tu na matamu, e na qai ramase vinaka na yagomu taucoko. Ia ke sega ni tu vinaka na matamu, e na buto tu ga na yagomu taucoko. Ia ke qai butobuto na rarama e tiko e lomamuni, sa na qai vakaitamera sara na butobuto!
E sega ni dua na tamata e rawa ni qarava vata e rua na iliuliu, baleta e na rawa ga ni sevaka e dua ka lomana na kena ikarua, se tokona e dua qai cata na kena ikarua. Oni sega ni rawa ni qarava vata na Kalou (Yahweh) vata kei na ilavo (mammon).
-Maciu 6:19-24



Wilika Talega Ke Rawa
Vakaibalebale 11:24-25; Marika 10:17-31; Luke 6:38;
Luke 12:32-34; Cakacaka 20:32-35; II Korinica 9:6-15.

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Loloma, E Sega Kina Na Veisausaumi.

Oni sa rogoca ni tukuni “Me isau ni mata na mata, ka isau ni bati na bati”
Ia, Au kaya vei kemuni, moni kakua ni saqata na ca; ia ke dua e sabaka na babamu imatau, vukica vua na babamu kadua. Ke dua e veilewaitaki iko e na mata­veilewai, qai kauta me nona na nomu sote, solia tale ga vua me nona na nomu kote.
Ke dua e vakasaurarataki iko mo taubaletaka e dua na kilomita, taubale­taka talega vata kei koya na ikarua ni kilomita. Dau lomasoli vei ira era mai kerekere vei iko, ia kua ni vakanadakui ira era gadreva mai vei iko e dua na ka.
Oni sa na rogoca ni dau tukuni vaqo, “Mo lomana na nomu itau, ka sevaka na kemu meca!” Ia Au kaya vei kemuni, “Lomana na kemu meca, vosa vakalougatataki ira era rukaki iko, caka vinaka vei ira era sevaki iko, masulaki ira era vakacacani iko se vakaucacataki iko, moni wili kina moni luve i Tamada e tiko mai Lomalagi, baleta o Koya e dau vakavuna me cadra na nona matanisiga, vei ira na ca ka vaka kina vei ira na vinaka, ka vakatauca na uca vei ira na yalododonu vata kei ira era tawa yalododonu.
Kevaka moni lomani ira ga era lomani kemuni, sa na qai cava na nomuni icovi? E sega beka ni dau kune talega vei ira na daukumuni ivakacavacava na ivakarau oqori? Kevaka o dau kidavaki ira ga na mataveitacini, na cava beka oni sa cakava tiko e uasivi cake mai vei ira na kena vo? E sega beka nira dau cakava tale ga qori o ira na daulotutaki matakau?
E dodonu moni uasivi vakaoti, me vaka ni uasivi talega vakaoti o Tamada e tiko mai lomalagi.
-Maciu 5:38-48

Kemuni na Daulomani, laiva meda dau veilomalomani vakaveitacini, baleta na loloma e vure mai vua na Kalou (Elohim); o ira yadua era dauloloma, era sucu mai Vua na Kalou (Elohim), era kila vinaka talega na Kalou (Elohim). O koya e sega vua na loloma, e sega ni kila na Kalou (Elohim), baleta na Kalou (Elohim) ga na loloma.
-I Joni 4:7-8



Wilika Talega Ke Rawa
Vakatakila 12:1-3; Vunau ni Soro 24:17-20;
Luke 6:27-37; Roma 12:14-18

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Veidauci.

Oni sa rogoca ni a tukuni, “Kakua ni vakayacora na veidauci.” Ia Au kaya qo vei kemuni, o koya e raica e dua na yalewa qai garova, e sa dauca oti na yalewa oqori e vuniyalona.
Kevaka e vakacalai iko na matamu imatau, leuta laivi qai kolo laivi. E vinaka cake vei iko me yali e dua ga na tiki ni yagomu, e cacalaivi ga ke bala na yagomu taucoko i na drano bukawaqa mai keiyina. Ke vakacalai iko na ligamu imatau, taya laivi qai kolo yawa baleta e vinaka cake vei iko ke rusa e dua ga na tikini yagomu, e cacalaivi ga ke bala na yagomu taucoko i na drano bukawaqa mai keiyina.
E tukuni tale ga, “O koya e biuti watina me rau sere, me solia ga vua e dua na ivolatara ni veibiu.” Au kaya qo vei kemuni, ni o koya e biuta na watina, veitalia ga se cava na vuna, vakavo ga ke a kune ni a lasa ituba, e na vakavuna me wili na yalewa qori, ni cala e na veidauci, ia o koya e vakamautaka na yalewa sa veibiu mai oqori, e na cala talega e na veidauci.
-Maciu 5:27-30

E nona gagadre na Kalou (Elohim) moni vakatabui, oya moni kua ni vakayacora na veidauci. O kemuni yadudua moni kila vinaka na sala moni qarauna vinaka kina na dui yagomuni, e na sala e savasava ka dodonu, sega e na yalo garogaro me vakataki ira na kaitani era sega ni kila na Kalou (Elohim); moni kua talega ni lawakitaka se vakacalakataka e dua na tacimuni e na veika kecega. Na Turaga (Yahweh) e na totogitaka na tamata e na vuku ni ivalavala ca kece va qo, me vaka keitou sa vakamacalataka oti ka veivakasalataki kina vei kemuni. Baleta na Kalou (Elohim) a sega ni kacivi keda i na dukadukali, ia e kacivi keda ga i na savasava. O koya e sega ni via rogoca na vosa oqo, e sega ni beca tiko na vosa ni tamata, ka ni beca sara tiko ga na vosa ni Kalou (Elohim), o Koya e solia vei keda na nona Yalo tabu.
-I Cesalonaika 4:3-8


Wilika Talega Ke Rawa
Vakarua 24:1-4; Vakaibalebale 5; Malakai 2:10-16;
Maciu 19:3-12; I Korinica 7.

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Veisevaki kei na Laba.

Oni dau rogoca ni ra dau tukuna o ira mai na gauna makawa, “O iko mo kakua ni laba, ia o koya e laba sa na rawa ni leqa baleta e na veilewaitaki!” Ia Au kaya vei kemuni, ni o koya e levaci tacina vakaveitalia, e na veilewaitaki kei koya e vosa beci tacina, “Tawayaga (Raca)”, e na saumi taro e na matabose. Ia o koya e rukaki tacina, “Lialia!” e rawa ni bala i na drano bukawaqa mai Keiyina.
O koya oya, kevaka o sa mai vakacabora na nomu iloloma e na icabocabo ni soro, o qai nanuma lesu ni veiletitaka tiko vei iko e dua na ka o tacimu, biuta sara tu ga e na mata ni icabo­cabo ni soro na nomu iloloma. Matai sara ga, mo lesu mada mo lai vakameautaka rawa mai na duidui e tiko e na kemudrau maliwa vakaveitacini, qai lesu mai mo mai vakacabora na nomu iloloma.
Dau vakameautaka vakatotolo na nomudrau duidui kei na kemu meca, e veilewaitaki iko tiko e vale ni veilewai. Cakava oqori ni drau se lako vata tiko i vale ni veilewai, de qai lai soli iko vua na turaganilewa o kemu meca, qai soli iko vei ira na ovisa o turaganilewa, o qai bala i valeniveivesu.
Au kaya vakadodonu, vei iko, o na sega ni sere mai, me yacova ni o sa sauma na iotioti ni sede.
-Maciu 5:21-26

O koya e kaya ni sa tiko e na rarama, ia qai sevaka tiko na tacina, o koya e se tiko ga e na butobuto. Ia o koya e lomana na tacina, e bula tiko e na rarama, ka sega ni dua na ka me na tarabe kina. Ia o koya e sevaka na tacina, e se tu ga e na butobuto, e na veitosoyaki tu ga e na butobuto; ka sega ni kila na vanua e lako tiko kina, baleta na butobuto sa vakamatabokotaka tu na matana.
-I Joni 2:9-11




Wilika Talega Ke Rawa
Lako Yani 20:13; Vakaibalebale 8:12-13; Maciu 5:38-48; Luke 6:22-36

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Vakayacori ni Lawa.

Kakua ni nanuma niu lako mai meu mai bokoca laivi (destroy) na lawa kei na parofita; Au sega ni lako mai meu mai vakawabokotaka, ia meu mai vakavatukanataka ga. Na ka dina Au tukuna vei kemuni, me yacova ni sa oti yani o vuravura kei loma­lagi, e na sega ni dua na matanivola lailai se duabulu na itosi lailai me na yali – e na sala cava ga - mai na lawa, me yacova ni ra sa vakavatukanataki vinaka.
O koya ga e voroka e dua mada ga na iwasewase lailai ni ivakaro oqo, qai vakatavulica vei ira na tamata me ra cakava vaka kina, o koya e na imurimuri duadua me kacivi i na matanitu vakaloma­lagi, ia o koya e vakamuria vinaka, qai vakatavulica vaka kina, o koya oqori e na wili me cecere e na matanitu vakalomalagi. Baleta meu kaya vei kemuni, vakavo sara ga ke siviti ira na vunivola kei ira na Farisi na ivakatagedegede ni nomuni yalododonu, oni na sega vakadua ni curu i na matanitu vakalomalagi.
-Maciu 5:17-20

O koya oya, era sa na sega kina ni vakarusai rawa o ira era sa tiko kei Karisito Jisu (Messiah Yahshua), o ira era sa sega ni muria na leweniyago, ka ni ra sa muria ga na Yalo Tabu.
Baleta na lawa ni bula vakayalo e kune vei Karisito Jisu (Messiah Yahshua), sa sereki au mai na lawa ni ivalavala ca kei na mate. Na veika e sega ni vakayacora rawa na lawa, baleta ni a mai tini guce i na leweniyago, e qai vakayacora na Kalou (Elohim) , e na Nona tala mai na luvena, e na waqawaqa leweniyago dau ivalavala ca, me mai isoro ni valavala ca, qai vakarusa na ivalavala ca e na leweniyagona. Me qai rawa kina vei keda meda vakayacora na veika e dodonu vakalawa, baleta nida sa muria na Yalo Tabu, ka da sa vakanadakuya na noda muria na veika vakayago.
-Roma 8:1-4



Wilika Talega Ke Rawa
Same 119:161-176; Maciu 22:34-40;
Roma 3:21-31; 7-8.

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na Masima Kei Na Rarama.

Na kalougata e nomuni, ni ra vaka­lialiai kemuni, ka vakacacani kemuni o ira na tamata, era qai vakaucacataki kemuni vakailasu e na vukuqu. Moni reki ga ka yalomamarau tiko, baleta ni ka levu dina na nomuni icovi sa vakarautaki tiko mai Lomalagi; o ira na tamata vata ga oqori, era a dau vakaucaca­taki ira na Parofita era a liu mai vei kemuni.
O kemuni na masima kei vuravura. Ia ke sa seavu na tuituina ni masima, e na qai vakatuituinataki tale beka vakacava? E sa na sega na betena, e vinaka cake me kolotaki i tuba, i na vanua era na buturaka kina na tamata.
O kemuni na rarama kei vura­vura. Na korolevu e toka e na dua na delana e na sega ni vunitaki rawa. Na tamata talega, ni sa waqaca oti na kadrala, e na sega ni lai vunitaka tale e ruku ni dua na dari. Ia e na lai ciqimaka e na itutu ni kadrala, me solia na rarama vei ira kece era tiko e lomanivale. Laiva me ramase votu na kemuni rarama e na kedra maliwa na tamata, me laurai na we ni nomuni caka­caka vinaka, era qai vakalagilagitaka na Tamada e tiko mai Lomalagi.
-Maciu 5:11-16

Baleta e na dua na gauna e liu, oni a dau butobuto tu, ia qo oni sa rarama e na vuku ni Turaga (Yahweh). Moni bula sara me vaka na luve ni rarama: (baleta na vua ni Yalo Tabu, e kune kina e na veika e dodonu kei na veika e dina), era ivakaraitaki ni veika e taleitaka na Turaga (Sovereign).
-Efeso 5:8-10


Wilika Talega Ke Rawa
Vakaibalebale 13:9; Marika 9:50; Luke 14:34-35;
I Pita 4:12-19

Na iVunau Mai Na Ulunivanua: Na iVunau Totoka.

Ia ni sa raica o Jisu na ibinibini tamata, sa lako cake sara i na baba ni dua na ulunivanua qai lai dabe sobu kina. Era sa qai lako yani Vua o ira na Nona tisaipeli, oti sa qai tekivu me vakatavulici ira o Koya, ni kaya:
“Era kalougata o ira era dravudravua vaka­yalo,
baleta e na nodra na matanitu vakalomalagi.
Era kalougata o ira era dauvakaloloku,
baleta era na vakacegui.
Era kalougata o ira era dauyalomalumu,
baleta e na nodra iwasewase me ra taukeni vura­vura.
Era kalougata o ira era gadreva mera kania ka gunuva na yalo­dodonu,
baleta era na vakamamautaki.
Era kalougata o ira era dauveivosoti,
baleta era na vosoti.
Era kalougata o ira era yalosavasava
baleta era na raica na Kalou (Elohim).
Era kalougata o ira era dau vu ni tiko vei­lomani,
baleta era na vakatokai nira Luve ni Kalou (Yahweh).
Era kalougata o ira era dau vakacacani e na vuku ni yalododonu,
baleta e nodra na matanitu vakalomalagi.”
- Maciu 5:1-10



Wilika Talega Ke Rawa
Vakatekivu 12:1; Same 1:84; Luke 6:17-26;
Luke11:27-28; Joni 20:24-29

Na Lawa: E Sega ni Dredre.

Na ivakaro au sa vakarota vei kemuni edai e sega ni vunitaki tu mai vei kemuni, ka sega tale ga ni yawa maivei kemuni.
E sega ni tiko mai lomalagi, me tukuni kina, “O cei me na cabe i lomalagi, me lai kauta mai, meda rawa ni mai rogoca meda qai vakayacora. E sega talega ni tiko mai tai kadua ni wa­sawasa, me tukuni kina, “O cei me na lele i tai kadua me lai kauta mai, meda mai rogoca meda qai vakayacora. Na vosa sa tu vakavoleka ga vei kemuni: e toka sara ga qori e gusumuni vata kei na vuniyalomuni, moni rawa ni cakava kina.
Raica, au sa vakatura no e matamuni edaidai na bula kei na vinaka, vata kei na rusa kei na ca. Au sa vakaroti kemuni edaidai moni lomana na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), moni muria na nona sala, vakayacora na nona ivakaro, na nona ilesilesi vata kei na nona lewa; moni na qai bula kina ka me tubu na kemuni iwiliwili, e na qai vakalougatataki kemuni na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim) e na vanua oni la­ko tiko kina moni lai taukena.
Ia kevaka e vuki tani na vuniyalomuni, oni qai sega ni via vakarorogo, ia moni qai vakayarayarataki tani moni lai cuva vei ira na vei kalou (elohim) tani moni sokalou vei ira; ia au sa tukuna qo vei kemuni edai, oni sa na vakarusai dina ga. Oni na sega ni bula dede e na vanua oni sa qalo kosova tiko kina qo na Joritani, moni lai butuka ka taukena.
Au sa kacivi lomalagi kei vuravura me rau ivakadinadina niu sa vakatura vei kemuni na bula kei na mate kei na kalougata kei na kalouca e na siga oqo, o koya oya moni qai digitaka kina na bula, moni rawata na bula o kemuni kei ira na luvemuni;
Moni qai lomana na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), moni talairawarawa i na domona, ka moni kabiti koya matua tiko, baleta o Koya na nomuni bula kei na balavu ni nomuni veisiga, moni qai rawa ni vakaitikotiko kina e na vanua a yalataka na TURAGA (Yahweh) vei iratou na tamamuni, o Eparaya­ma, o Aisake, vata kei Jekope me solia vei iratou.
-Vakarua 30:11-20




Wilika Talega Ke Rawa
Vakarua 7:9-15; 10:12-13; Maika 6:6-8; Joni 14:15;
Roma 10:5-13; I Joni 5:3.

Na Lawa: Nodra Cemuri na Veimatanitu.

E na gauna sa kauti kemuni kina na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), i na qele oni sa curuma tiko moni lai taukena, qai cemuri ira tani mai matamuni na matanitu e vuqa, -- na Hitai­ti, na Kakesaiti, na Amoraiti, na Kenanaiti, na Perisaiti, na Haivaiti, kei na Jepusaiti e vitu na matanitu lelevu cake ka kaukaua cake sara mai vei kemuni – e na gauna sa soli i ira kina vei kemuni na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), ni oni sa rawai ira, mo ni qai vakawabokotaki ira vakadua. Moni kakua ni vakaduria e dua na veiyalayalati vata kei ira, moni kakua talega ni vakaraitaka vei ira na yalololoma. Moni kakua ni vakavakawati vata kei ira. Moni kakua ni musuka na luvemuni yalewa vei ira na luvedra tagane, se taura na luvedra yalewa, mera mai vakawati kei ira na luvemuni tagane, baleta era na mai vagolei ira tani na luvemuni mai na nodra muri Au tiko, mera lai qarava na veikalou tani, qai vakavuna na kena waqa na Nona cudruvi kemuni na TURAGA (Yahweh), ka vakawa­bokotaki kemuni vakasauri.
Oqo na ka moni cakava vei ira; moni vakacaca­na na nodra icabocabo ni isoro, basuraka na nodra matakau, tatalaka sobu na nodra duru ni veikalou yalewa, ka vakama e na buka waqa na nodra mata­kau ceuceu. O kemuni oni tamata tabu ni TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim). Na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim) e a digitaki kemuni mai na veimatatamata kece sara e delai vuravura, moni nona iyau talei.
Na TURAGA (Yahweh) a sega ni lomani kemuni qai digitaki kemuni, baleta oni lewe levu cake mai vei ira na veimatatamata tani tale eso. O kemuni oni lewe lailai duadua mai vei ira na veimatatamata kece. Ia baleta ga na nona lomani kemuni na TURAGA (Yahweh), vata kei na nona nanuma tiko na yalayala a bubuluitaka o vei ira na nomuni qase, e a kauti kemuni tani mai kina ena liga kaukaua, qai vakabulai kemuni mai na vanua ni veiva­kabobulataki, mai na kaukaua nei Fero na Tui kei Ijipita.
-Vakarua 7:1-8



Wilika Talega Ke Rawa
Vakarua 8:18-9:5; Dauveilewai 2:10-23; II Korinica 6:14-7:1;
Kolosa 4:4-6; I Pita 2:1-12.

Na Lawa: Na iTutu Vakabete.

A qai vosa na TURAGA (Yahweh) vei Eroni, “O iko, o ratou na luvemu vata kei ira na lewe ni matavuvale nei tamamu, oni na colata na icolacola ni cala kece e yaco baleta na vale tabu, ia o iko ga vata kei iratou na luvemu, dou na colata na icolacola ni cala kece e yaco baleta na itutu vakabete. Vakasoqoni ira mai na lewe ni mataqali Livai, mai vei ira na nomudou kawa, me ra mai tomani iko ka vukei kemudou (oya o iko vata kei ratou na luvemu) e na veigauna kece dou dau cakava kina na nomudou cakacaka ni veiqaravi e na loma ni Valelaca ni Veiyalayalati.
-Lekutu 18:1-2

“ E na nomudou itavi mo dou qarava na cakacaka e na loma ni loqi tabu, vata kei na cakacaka ni icabocabo ni soro, me kakua ni tau tale na leqa lelevu vei ira na yavusa Isireli. O au vakataki au, raica, au sa digitaki ira era kawa Livai vata kei iko, mai na kedra maliwa na Yavusa Isireli, me ra iloloma soliwale vei iko, mai vua na TURAGA (Yahweh) me ra mai cakava na cakacaka e na loma ni Valelaca ni Veitavaki. Ia o iko ga kei iratou na luvemu, dou vakatarai mo dou cakacaka vakabete e na veika kece me baleta na qaravi ni icabocabo ni isoro, vata kei na cakacaka e na daku ni ilatilati. Au sa solia tiko oqo vei kemudou, vakailoloma soliwale, na cakacaka vakabete. Ke dua na tamata tani e toro volekata na vale tabu e na vinakati me vakamatei.
-Lekutu 18:5-7

Na cava ga e sa biu vakatikitiki mai na isolisoli tabu era vakacabora Vua na TURAGA (Yahweh) o ira na Isireli, au sa solia vei iko kei ira na luvemu tagane vata kei na luvemu yalewa, me dau nomudou iwasewase e veiveigauna kece. Oqo na veiyalayalati tawamudu ni masima e na mata ni TURAGA (Yahweh), vei iko kei ira talega na luvemu.
E kaya na TURAGA (Yahweh) vei Eroni, “E na sega na nomu ivotavota e na nodra vanua, e na sega talega na kemu ivotavota e na kedra maliwa; O Au ga, au nomu iwasewase ka nomu ivotavota e na kedra maliwa na yavusa Isireli.”
-Lekutu 18:19-20.



-Wilika Talega Ke Rawa
Vunau ni soro 1-7; 21-22; Lekutu 3; Iperiu 7-9;
I Pita 2:4-10

Na Lawa: Na Vale Tabu Tabatabanikau.

Na imatai ni vei­yalayalati a tu na kena lawa ni veiqaravi vakayalo kei na kena valenisoro vakavuravura.
E na tara na kena vale tabatabanikau; na kena imatai ni loqi, e na kune kina na itutu ni kadrala, na teveli vata kei na madrai dikevi; qori a vakatokai na loqi tabu. E na daku ni ikarua ni ilatilati, e toka kina e dua tale na loqi e vakatokai na loqi tabu dredre sara. Ekeri e na kune kina na miqa koula ni isoro boi, vata kei na kato ni veiyalayalati boro wai ni koula; ia e loma e na kune kina na kuro koula a tawa tu kina na mana, na ititoko ni veiliutaki nei Eroni e a kubu qai bula, vata kei na papa vatu eso ni veiyalayalati.
E delana, e rau duri tu kina na agilosi-liu ni Lagilagi, me rau vakaruruga tu na idabe­dabe ni yalololoma, eda na sega mada ni veitalanoataka rawa na veitikina matailalai eso.
Ni sa tuvai tu va qo na veika kece, sa na dau curu ga i na imatai ni loqi na bete me lai vakayacora kina na nona cakacaka ni veiqaravi. Ia i na ikarua ni loqi, na bete levu duadua ga e na curuma na ikarua ni loqi, vakadua ga e na dua na yabaki, ia e na sega vakadua ni curu kina ke sega ni kauta tiko yani na imadrali dra, me lai vakacabora e na vukuna o koya vakataki koya kei na vukuni ivalavala ca era a vakayacora vakacalaka na tamata.
-Iperiu 9:1-7

Ia ni sa yaco mai o Karisito (Messiah) e na nona itutu vakabete levu ni veika vivinaka era sa tu rawa oqo, e a curu sara i na vale tabu tabatabanikau e vinaka vakaoti ka cecere sara vakaoti, baleta ni a sega ni tara e na liga ni tamata — oya meda kaya ni a sega ni wili me dua na tikini veibuli. A sega talega ni curu kina o koya vata kei na imadrali dra ni me se luveni bulumakau; ia a curuma sara ga na loqi tabu dredre sara, vakadua ga, vata kei na Nona dra sara ga o Koya vakataki Koya, baleta sa rawata mai kina e na vukuda kecekece sara na veivueti e tawa­mudu.
-Iperiu 9:11-12.




Wilika Talega Ke Rawa
Lako Yani 25-27; 35-40; Marika 15:37-38;
Iperiu 9:13-28; 10:19-23

Na Lawa: Na Dodonu ni Yalewa.

Ia kevaka sa volitaka na luvena yalewa, e dua na tagane, me lai cakacaka vaka dauveiqaravi, e na sega ni sere o koya me vaka ni sere e dua na tagane bobula. Kevaka e sega ni vakamarautaki koya na nona turaga, o koya e a digitaki koya me mai nona, ia me laivi koya me volitaki lesu. E sega na nona dodonu me volitaka na yalewa oqori vua e duatani tale na vanua, baleta sa voroka oti o koya na nodrau veidinadinati vata kei na yalewa. Ia kevaka sa musuki vua na luvena tagane, ia me solia vua na dodonu vakaluvena yalewa. Ia ke vakawatitaka e dua tale na yalewa, e na tabu dredre vua me tarova vua na imatai ni yalewa na kena kakana, na nona isulu kei na nona dodonu vakawatina. Kevaka e sega ni solia vua na ka tolutolu oqori, ia me solia vua na nona galala, ka na sega ni sauma vakailavo.
-Lako Yani 21:7-11

Mo kakua ni vakalolovirataka na luvemu yalewa e na nomu vakavuna na nona vuki me yalewa dautagane, de qai tavuki na vanua i na veidauci, qai vakasinaiti kina e na ivalavala vakasisila.
-Vunau ni Soro 19:29

Kevaka era bula vata tiko na veitacini, qai mani mate e dua vei ira, ni sebera ni dua na luvena tagane, sa na vakatabui vua na nona yada me vakawati i taudaku ni matavuvale oya. Me na tauri koya ga e dua na taci i watina, me vakamautaki koya, qai vakayacora vua na itavi nei tuakana se tacina sa mate oti. Na imatai ni luvena tagane e vakasucuma, me na volai vua sa mate oti, me kakua kina ni boko laivi na yacana mai vei ira na yavusa Isireli
-Vakarua 25:5-6.

Na Nomu Dauniveibuli E Watimu.

“Lagasere, o iko na yalewa yava,
o iko o sebera ni vakasucuma e dua na gone;
kacabote mai e na seresere, kaikaila e na reki,
o iko o se sega vakadua ni taratara;
baleta e levu cake na luvena o koya e lala tu,
mai vua na yalewa e tiko na watina,”
e kaya na TURAGA (Yahweh).
“Vakalevutaka na vanua e toka kina na nomu vale laca,
vakadreta na ilati ni nomu valelaca me rabailevu yani;
kakua ni maninitaka;
vakabalavutaka na nomu dali,
vakaukauataka na nomu iteki.

“Kakua ni rere; baleta o na sega ni sotava na madua.
Kakua ni taqayataka na irogorogo e ca, o na sega ni vakamadualaki.
O na guilecava na madua mai na nomu gauna ni goneyalewa
O na sega ni nanuma na irogorogo ni nomu itutu vakayada.
Baleta o koya e a buli iko e watimu tagane –
Na TURAGA (Yahweh) ni Lewe Vuqa (Host) na yacana –
O koya na Yalosavasava ni Isireli e nomu iVakabula;
e vakatokai o koya me Kalou (Elohim) ni vuravura raraba.
Baleta na TURAGA (Yahweh) e na kacivi iko lesu mai
me vaka e dua na yalewa sa biu laivi tu, ka sa rarawa tu vakayalo –
e dua na yalewa vakawati, o a se vakamau gone,
oti o qai biu laivi tu,” e kaya na Kalou.
“E na dua na gauna lekaleka au a vakanadakui iko,
ia e na loloma cecekia au na kauti iko lesu mai kina.
E na dua na noqu cudru lailai
au a tabonaka kina vakalekaleka na mataqu mai vei iko,
ia e na yalovinaka e tawamudu
Au na vakaraitaka na yalololoma vei iko,”
E kaya na TURAGA (Yahweh) na nomu iVakabula (Redeemer).
-Aisea 54:4-8.



Wilika Talega Ke Rawa
Same 45; Sere i Solomoni 4; Aisea 62:1-7;
Vakatakila 19:5-9; 21:1-4

Na Yalewa Vakawati iVakarau Vinaka Vakaoti: Rua.

O cei e na kunea rawa na yalewa vakawati ivakarau vinaka vakaoti?
Baleta na kena isau o koya e levu cake sara mai na rupi.
-Vakaibalebale 31:10

Ni tau na uca cevata, e sega ni tuburi koya me nuiqawaqawataki iratou
na lewe ni nona matavuvale:
baleta eratou sa vakasulumi vinaka tu e na isulu damudamu.
E talia vakamaqosa na iubi ni nona i mocemoce;
Ia o koya vakataki koya e daramaka ga na isulu silika kei na lokaloka.
O watina tagane e dokai e na matamata ni koro,
ni sa dabeca na nona i dabedabe e na kedra maliwa na matua ni vanua
E dau cula na isulu lineni qai volitaka;
ka dau volitaka vei ira na dauveivoli, na ioro tali vakamaqosa.
Na kaukaua kei na itovo rakorako e nona isulu o koya,
e na marautaka dina o koya na veisiga era se roro tiko mai.
E dolava na gusuna e na yalomatua, ia e yamena, e toka ga kina na yalololoma.
E dau vakadikeva vinaka na itosotoso ni nodratou matavuvale
ka sega ni dau kania na madrai ni vucesa.
O ratou na luvena ni ratou matacake, eratou na kacivi koya ni kalougata;
e vaka kina o watina, e na nona dau vakacaucautaki koya,
“E levu sara na goneyalewa era dau cakava na veika vivinaka vakaoti
ia o iko, o uasiviti ira kecekece,
Na itovo ni veirawai e veivakacalai, na rairai totoka e sega wale na betena,
Ia na yalewa e rerevaka na TURAGA (Yahweh) e na vakacaucautaki.
Solia vua na icovi ni cakacaka ni ligana, qai laiva na we ni nona cakacaka
o koya vakataki koya me kauta mai vua na veivakacaucautaki
e na matamata ni koro.
-Vakaibalebale 31: 21-31.

O koya e kunea e dua na yalewa me watina, e kunea e dua na ka vinaka
ka sa ciqoma na yalololoma ni TURAGA (Yahweh).
Vakaibalebale 18:22.

Wilika Talega Ke Rawa
Vakatakila 24; Cakacaka 18:23-26; Roma 16:1-6

Na Yalewa Vakawati iVakarau Vinaka Vakaoti: Dua.

Na yalewa vakawati ivakarau vinaka vakaoti, e isala vakatui vua na watina,
Ia na yalewa vakawati dauveivakamaduataki, e tautauvata kei na ka vuca e suina.
-Vakaibalebale12:4

O cei e na kunea rawa na yalewa vakawati ivakarau vinaka vakaoti?
Baleta na kena isau o koya e levu cake sara mai na rupi.
Na vuniyalo i watina e vakararavi vakatabakidua vua,
ka sa na sega ni dua na iyau me sega vua.
E kauta ga mai vua na vinaka o koya,
ka sega na ca, e na veisiga kece ni nona bula.
E digitaka vinaka na vuti ni sipi kei na lineni,
qai dau cakacakataka e na liga mamakutu.
E tautauvata kei na nodra waqa ni usa kako na dauveivoli o koya;
E lai kauta sara mai vakayawa na kedratou kakana.
E dau sou vakamataka, ni se butobuto na vanua;
me vakarautaka na kedratou kakana na nona lewenimatavuvale,
ka wasea na nodra dui cakacaka na nona vada.
E vakasamataka e dua na tikini qele, oti qai volia;
mai nona iyau ga o koya vakataki koya,
oti qai teivaka kina e dua na loga ni vaini.
E dau cakava na nona cakacaka e na kena igu,
E kaukaua vinaka na ligana me veiraurau kei na nona itavi.
E raica o koya na nona veivoli ni tubu vinaka tiko:
sa qai sega ni boko na nona na icina e veibogi.
E taura toka e ligana na misini ni wa ni isulu,
qai qumia toka na kena ivakawiri e na iqaqalo ni ligana
E dodoliga vei ira era dravudravua;
io, ka dodoka na ligana vei ira era gadreva na nona veivuke.
-Vakaibalebale 31:10-20.


Wilika Talega Ke Rawa
Vakatakila 24; Cakacaka 18:23-26; Roma 16:1-6

Na iVakavuvuli ni Tina

Luvequ tagane, rogoca na ivakavuvuli nei tamamu,
ia kakua ni vakanadakuya na lawa nei tinamu,
Baleta era na yaco me ra iukuuku ni loloma e ulumu,
ka i taube na salusalu ni domomu
-Vakaibalebale 1:8-9

Na veivosa i Lemueli na tui -- na parofisai a vakatavulica vua o tinana:
Isa na luvequ tagane, isa na luvequ tagane mai ketequ,
Isa na luvequ tagane ni noqu bubului,
Kakua ni vakayagataka na nomu kaukaua vei ira na yalewa,
se na nomu igu e na veika e vakacacani ira na tui.
E sega ni kilikili vei ira na tui, i Lemueli – me ra gunu waini
se vei ira na daunivakavulewa, mera gunuva na gunu kaukaua,
de ra qai mateni, era qai guilecava na lawa,
oti era qai bureitaka na vakatulewa dodonu vei ira era vakararawataki tu
Solia na gunu kaukaua vei ira era sa vakarau rusa,
kei na waini vei ira era sa lomabibi dina tu;
Laiva me mateni, me guilecava na nona dravudravua,
me kakua ni nanuma tale tiko na nona bula leqaleqa.
Dolava na gusumu e na vukudra o ira era sega ni vosa rawa
kei na vuku ni nodra dodonu o ira era sa tu sese tu,
Dolava na gusumu ka dau vakatauca na lewa dodonu,
ka mo taqomaka na nodra dodonu o ira na dravudravua
kei ira era gadreva na veivuke.”.
- Vakaibalebale 31:1-9.



Wilika Talega Ke Rawa
Lako Yani 2:1-9; Vakaibalebale 6:20-24;
II Timoci 1:5; 3:14-17

Na Tina Dau Mamarau

Aleluya.
Vakavinavinaka, o kemuni na dauniveiqaravi ni TURAGA (Yahweh),
Vakavinavinakataka na yaca ni TURAGA (Yahweh).
Me vakarokorokotaki na yaca ni TURAGA (Yahweh),
Me tekivu mai na gauna oqo me tawamudu.
Mai na cadra ni siga, me yacova ni dromu yani,
Na yaca ni TURAGA (Yahweh) me vakavinavinakataki.
Na TURAGA (Yahweh) e cecere vei ira na veimatanitu kece sara,
Kei na nona lagilagi e cecere cake mai na lomalagi.
O cei e tautauvata kei na TURAGA (Yahweh) na noda Kalou (Elohim),
o Koya e vakaitikotiko mai cake sara
o koya e vakayalomalumalumutaki koya me raica
na veika era tu mai lomalagi kei vura­vura!
O koya e vueti ira na dravu­dravua mai na dravusa,
ka laveti ira era gadreva na veivuke, mai na isovasova ni benu;
Me vakatikori ira e na kedra maliwa na turaga,
Io, vata kei ira na nodra turaga na Nona tamata.
Sa vakatikora na yalewa yava, o koya, me marama ni nona vale
me tina mamarau vei ira na luvena.
Aleluya!
-Same 113.



Wilika Talega Ke Rawa
I Samuela 2:1-10; Jope 42:12-16; Same 127:3-5;
Vakaibalebale 17:6; Aisea 54:1-8; Like 1.

Me Vaka Na Tina, Na Kalou e Dau Yalololoma

Lagalaga sere e na mamarau, i lomalagi;
ka mamarau, o iko vuravura;
kacabote mai e na lagalaga sere o iko ulunivanua!
Baleta na TURAGA (Yahweh) sa vakacegui ira na nona tamata
ka na yalololoma vei ira na Nona era sa lomabibi.
Ia o Saioni e kaya, “Na TURAGA (Yahweh) sa vakanadakui au,
NA TURAGA (Yahweh) sa guilecavi au.”
E rawa beka vua e dua na yalewa me guilecava na luvena dramidrami
me sa sega kina ni lomana na gone lailai a vakasucuma mai ketena?
Io e na rawa beka vua me guilecava, ia o au, au na sega ni guilecavi iko!
Raica, au a ceuti iko e na qeteqete ni ligaqu;
na nomu lalaga e dau votu tu ga e mataqu:
O ira na luvemu era sa vakusa­kusa lesu tiko mai;
ia o ira era a vakacacani iko ka vakalailaitaki iko era sa biuti iko.
Mata cake mada mo vakararai wavoki;
era sa sosoqoni na luvemu me ra lako mai vei iko.
“Me vaka niu bula tiko,” e tusanaka na TURAGA (Yahweh),
“o iko o na vakasulumi iko vata kei ira, e na iukuuku mo daramaka, me vaka na yalewa vou sa vakarau vaka­mau.
E dina ga ni o a vakacacani o qai biu laladidi tu,
ka vakamaumautaki tu na nomu vanua,
Ia qo o sa na rui qiqo tale vei ira na nomu tamata,
ia o ira era a tilomi iko era sa na tu sara mai vakayawa.”
- Aisea 49:13-19.



Wilika Talega Ke Rawa
Same 51:1-9; 77:1-8; Aisea 66:12-14;
Lele i Jeremaia 3:22-23; Kolosa 3:12-14

Na iVakaro: Vakarokorokotaka na Tinamu

O iko mo vakarokorokotaki tamamu vata kei tinamu, me vaka sa vakaroti iko kina na TURAGA (Yahweh) na nomu Kalou (Elohim); me rawa ni vakabalavutaki na nomu bula, ka me toso vinaka na nomu bula e na vanua sa solia vei iko o Jiova (Yahweh) na nomu Kalou (Elohim).
-Vakarua 5:16

Oti era qai lako mai vei Jisu (Yahshua) o ira na ivakavuvuli ni lawa kei ira na Farisi mai Jerusalemi era qai tarogi koya, “Na cava era beca tiko kina na nodra ivakarau vakavanua na noda qase, o ira na Nomu tisaipeli? Qo era sega ni bau vuluvulu ni ra vakarau kana.”
Ia qai sauma o Koya ni kaya vei ira, “Ia na cava oni dau beca kina na ivakaro ni Kalou (Elohim), e na nomuni ivakarau vakavanua? Baleta na Kalou (Elohim) e vakarota ‘Mo vakarokorokotaki tamamu kei tinamu’ qai kuria ‘o koya e vosacataki tamana se tinana, laivi koya me vakamatei me mate!’ Ia o kemuni, oni qai kaya kevaka e tukuna vei tamana kei tinana e dua na tamata, ‘na ka ni veivuke cava ga drau rawa ni taura mai vei au, sa soli oti vakailoloma,’ o koya oqori sa na sega kina ni vinakati me ‘vakarokorokotaki o tama kei tina, baleta oni sa vagalalataki’. Oya, oni sa vosasuruya kina na vosa ni Kalou (Elohim) e na nomuni ivakarau vakavanua.
Ni yavu dauveivakaisini! A dina ga o Aisea e na nona parofisai baleti kemuni;
“’O ira na tamata qo era toro volekati Au ga mai e na veika era tukuna mai gusudra, ka vakarokorokotaki au e na tebe ni gusudra, ia na vuniyalodra e yawayawa kalia mai vei au. E maumau walega na nodra qaravi Au; baleta era vakatavulica tiko ga me ivakavuvuli, na lewa vakatamata.”’
- Maciu 15:1-9.



Wilika Talega Ke Rawa
Lako Yani 20:12; 21:15, Vunau ni Soro 20:9;
Efeso 6:1-6

Na iVakaro: Na Solevu ni TURAGA (Yahweh)

Vosa vei ira na luvei Isireli, qai vakamacalataka vei ira na veika me baleta na solevu digitaki ni TURAGA (Yahweh), e vinakati moni kacivaka ni ra gauna ni sosoqoni tabu, baleta oqo na Noqu solevu. E ono na siga me caka kina na cakacaka, ia na ikavitu ni siga e siga ni vakacecegu, ka siga ni sosoqoni tabu, o iko mo kakua ni cakava kina e dua na cakacaka, baleta qori na siga ni vakacecegu ni TURAGA (Yahweh) e na veivanua kece oni vakaitikotiko kina.
Oqo na vei Solevu digitaki ni TURAGA (Yahweh), na gauna ni sosoqoni tabu moni kaciva e na kedra dui gauna e na kena dui vula.
-Vunau ni Soro 23:2-4

Dau vakananuma na vula o Abibi, moni dau marautaka kina na Lakosivia Vua TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), baleta e na vula o Abibi, e a kauti kemuni tani kina mai Ijipita o Koya, e na dua na bogi. Vakacabora e dua na isoro ni lakosivia vua na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), oya me dua na manumanu mai na nomuni qele ni sipi se ba ni bulumakau, e na vanua e na digitaka na TURAGA (Yahweh) me lai vakatikora kina na Yacana.
- Vakarua 16: 1-2

Me ono na siga na nomuni kania tiko na madrai sega ni vakaleveni: ia na ikavitu ni siga me siga ni sosoqoni tabu Vua na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), moni kakua talega ni cakava e dua na cakacaka e na siga oya.Mo ni wilika e vitu na macawa, mai na siga e tekivu kina na nomuni tatamusuki ni sila. Ekeri moni qai marautaka kina na Solevu ni Macawa Vua na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim), e na nomuni solia e dua na nomuni iloloma soliwale, me veiraurau kei na veivakalougatataki, sa solia tiko vei kemuni na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim).
-Vakarua 16: 8-10

O iko mo qarava na Solevu ni Valetabatabanikau me siga vitu, ni sa oti na nomuni yauta vata na vua ni nomuni buturara ni sila kei na nomuni iqaqi ni caka waini.
-Vakarua 16:13

Me vitu na siga na nomuni marautaka tiko na Solevu vua na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim) e na vanua e digitaka na TURAGA (Yahweh). Baleta na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim) e na vakalougatataka na nomuni tatamusuki kece sara, kei na cakacaka ni ligamuni kece sara, e na qai vuabale vakaoti kina na nomuni reki.
-Vakarua 16:15

Vakatolu e na dua na yabaki, e vinakati kina vei ira kece na nomuni tagane me ra rairai yani Vua na TURAGA (Yahweh) na nomuni Ka­lou (Elohim) e na vanua e na digitaka mai o Koya; oya e na Solevu ni Madrai Sega ni Vakale­veni, na Solevu ni Macawa, kei na Solevu ni Valetabatabanikau. Me ka­kua ni dua na tagane e basika ligalala yani vua na TURAGA (Yahweh): Na tagane kece e vinakati me ra solia na ka era rawata, me veiraurau kei na veivakalougatataki sa solia tiko vei ira na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim).
-Vakarua 16:17.


Wilika Talega Ke Rawa
Lako Yani 12; 23:14-17, Vunau ni Soro 23;
Kolosa 2:16-23

Na iVakaro: Na Savasava kei na Dukadukali

E kaya na TURAGA (Yahweh) vei Mosese vata kei Eroni, “Vosa vei ira na kai Isireli mo drau kaya: ‘Oqo na manumanu (beasts) moni dau kania, e na kedra maliwa era kune e vuravura. O koya ga e wase rua ka ququ na yavana, ka dau mama vakarua na kena kakana, e na kedra maliwa na manumanu, qori moni dau kania.
-Vunau Ni Soro 11: 1-3.

“’Oqo moni kania vei ira kece na kabula ni wasawasa vata kei na uciwai, na kena e vakasena ka vakavarina, e wasawasa, e waitui, kei na uciwai, moni dau kania.
Ia o ira kece era sega ni vakasena se vakavarina e waitui se e uciwai, e na kedra maliwa era toso tu e loma ni wai – se na kabula cava tale era bula tu e loma ni wai -- e dodonu moni vakasisilataki ira. Baleta ni oni vakasisilataki ira, moni kuakua sara kina ni kania na lewedra,
ka moni vakasisilataka talega na ya­godra mate.
-Vunau Ni Soro 11: 9-11

“’Na manumanu vuka era dau­qasi talega e na va na yavana, me ra ka vakasisila vei kemuni. Ia e tiko e vica na kabula vakatabana era dauqasi e na va na yavadra e tara moni kania, oya na kena era vaka yava codocodo babalavu, me rawa kina ni ra dau lade e na dela ni vanua.
-Vunau Ni Soro 11:20-21.

“’Baleta ni o Au na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim); vakatabui kemuni vakataki kemuni moni savasava (holy), baleta o Au, Au savasava (holy). Me kakua ni vu ni nomuni dukadukali e dua na kabula era dau veiqasiyaki tu e dela i vuravura. O au na TURAGA (Yahweh), au a kauti kemuni laivi mai Ijipita meu mai nomuni Kalou (Elohim); oqori e vinakati kina moni savasava (holy), baleta o Au, Au savasava (holy).’”
-Vunau Ni Soro 11:44-45.


Wilika Talega Ke Rawa
Vakatekivu 7:1-4; Maciu 15:1-20; Marika 7:1-23;
Cakacaka 10; Roma 14.

Na iVakaro: Na iTotogi Mate

O koya e mokuta e dua na tamata, qai vakamatei koya, me na vakamatei.
-Lako Yani 21:12

O koya e mokuti tamana se tinana me na vakamatei.
O koya e butakoca e dua tale na tamata, qai volitaki koya se kune ni se tikoga kei koya e na gauna e tobo kina, me na vakamatei.
-Lako Yani 21:15-16

Kakua ni vosota me bula tiko e dua na yalewa daucaka isausau.
O koya e veiyacovi vata kei na dua na manumanu me vakamatei. O koya e vakacabo isoro vua e dua ga na kalou (elohim), vakavo ga vua na TURAGA (Yahweh), e vinakati me vakarusai vakadua.
-Lako Yani 22:18-20

O iko mo vakatatabutaka na siga ni Vakacecegu, baleta e siga tabu vei kemuni. O koya e vakadukadukalitaka na siga ni vakacecegu, me na vakamatei; baleta o ira era cakava e dua na cakacaka e na siga oya, e vinakati me ra muduki laivi vakadua mai vei ira na kai nona.
-Lako Yani 31:14

O ira yadua era rukaki tamadra se tinadra, me ra na vakamatei. Ke a rukaki tamana kei tinana; sa na baleti koya ga vakataki koya na dave ni nona dra.
Ke dua na tagane e dauca na watina e dua tale na tagane – se na wati i wekana vakaitikotiko -- o rau ruarua, na tagane kei na yalewa rau a veidauci, me rau vakamatei.
Ke dua na tagane e veiyacovi kei na wati i tamana, o koya oqori e sa vakayacora na ka beci vei tamana. O rau ruarua, me rau vakamatei; sa na baleti rau ga vakataki rau na dave ni nodrau dra.
Ke dua na tagane e veiyacovi kei vugona (daughter-in-law), o rau ruarua me rau na vakamatei. Na ka rau cakava e ka vakatani, sa na bale ga vei rau vakataki rau na dave ni nodrau dra.
Ke dua na tagane e veiyacovi kei na dua tale na tagane, me tautauvata na ka e dau cakava e dua vata kei na dua yalewa, o rau ruarua rau sa cakava na ka vakasisila. E vinakati me rau vakamatei; ia na dave ni nodrau dra e bale ga vei rau
-Vunau Ni Soro 20:9-13.




Wilika Talega Ke Rawa
Vakatekivu 9:6; Vunau ni Soro 24:17-22;
Vakarua 24:16; Maciu 21: 33-44

Na iVakaro: Saumi Lesu Na Mata E Na Mata

Kevaka era veivala tiko na tagane era qai cumuta e dua na yalewa bukete, qai vakavuna na nona vakalutu, ia a qai sega ni mani dua na veivakamavoataki vakaca sara, e vinakati ga me totogitaki o koya e a cala, ia na kena itotogi me qai lewa ga o wati i yalewa, e na veivakadonui ni mataveilewai. Ia kevaka e tiko na veivakamavoataki vakaca, e na vinakati mo raica me isau ni mate na mate, me isau ni bati na bati, me isau ni liga na liga, me isau ni yava na yava, me isau ni kama na kama, me isau ni mavoa na mavoa, ka isau ni drakusi na drakusi.
-Lako Yani 21:22-25

Ke dua e taura na nona bula e dua tale na tamata, sa na vinakati me vakamatei o koya. O koya e vakamatea e dua na bulumakau, sa na vinakati me veisausaumi lesu – dua na bulumakau me isau ni dua na bulumakau. Ke dua e vakamavoataka na wekana vakaitikotiko, na ka sara ga a cakava, me caka tale vua; me saumi ga na ramusu e na ramusu, na mata e na mata, na bati e na bati. Me vaka ga ni vakamavoataka na tani, me vakamavoataki talega vakakina o koya. O koya e vakamatea e dua na bulumakau, me na sauma lesu, ia o koya e vakamatea na tamata, o koya sara ga me vakamatei. Mo raica me dua ga na lawa, me vauca vata na vulagi kei ira na itaukei. O Au na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim).
-Vunau ni Soro 24:17-22

“Oni sa rogoca ni a tukuni ‘me isau ni mata na mata ka isau ni bati na bati.’ Ia au tukuna vei kemuni, kakua ni veisaqasaqa kei na tamata ca; ke dua e sabaki iko e na babamu imatau, vukica yani vua na babamu kadua.”
-Maciu 5:38-39


-Wilika Talega Ke Rawa
Vakatekivu 21:12; 15-16; 22:18-20; 31:14; Vakarua 19:16-21;
Same 103:8-12; Maciu 5:38-42

Na iVakaro: Na Sausaumi Lesu

Kevaka e dua na tamata e butakoca e dua na bulumakau se dua na sipi, oti qai vakamatea se volitaka; sa na dodonu vua me sauma lesu e lima na bulumakau me isau ni dua na bulumakau a butakoca vata kei na va na sipi me isau ni dua na sipi a butakoca.
Ke dua na daubutako e tobo ni se basu vale tiko, qai mani laumoku ka mate sara, o koya e veimoku ni sasabai tiko, e na sega ni wili me cala e na vakadave dra; ia ke a yaco oqori ni sa cadra oti na siga, ia sa na wili me cala e na vakadave dra o koya.
E na vinakati tikoga vua na daubutako me sausaumi lesu, ia ke mani sega ni tu vua na ka, sa na vinakati me volitaki sara ga o koya vakataki koya, me saumi lesu kina na nona a buta­ko. Kevaka e mani kune e ligana ni se bula tiko na manumanu a butakoca – na bulumakau, na asa, se na sipi – sa na vakaruataki na ka me sauma lesu.
Ke dua na tamata, ni vagani ira tiko na nona manumanu e na nona vanua se veivaini, oti qai vakatarai ira me ra lai kana e na nona vanua e dua tale na tamata, e na vinakati vua me sauma lesu na veika vivinaka kece era tu e na nona vanua se nona veivaini, me sauma lesu kina na vakacaca sa yaco.
Ke mani tubu sivia e dua na yameyame ni buka, qai tete yani i veico, qai lai kama sara kina na ivesuvesu sila tamusuki se sila era se bula tu, se na vanua taucoko; o koya e a tekivuna na vakawaqa buka, e vinakati me na sausaumi lesu.
Ke dua na tamata e solia vua na wekana vakaitikotiko na nona ilavo se na nona iyaya me ma­roroya, oti era qai butakoci mai na loma ni nona vale na tamata oya; na daubutako ke sa kune, me na sausaumi lesu, ia me vakaruataki na ka e sauma. Kevaka e sega ni kune na daubutako, ia me lai vakatarogi vei ira na turaganilewa na itaukei ni vale oya, de o koya ga a taura na nona iyau ni tamata kadua. E na veikisi kece sara ni kena tauri vakailowa na bulumakau se na asa se na sipi se na isulu, se dua ga na ka e yali qai tukuna kina e dua, “Na ka qo e noqu,” sa na vinakati vei rau ruarua me rau dui kauta mai na nodrau dui kisi vua na turaganilewa. O koya vei rau e kaya na turaganilewa ni cala, e na vinakati me sausaumi lesu vua na wekana, ia me vakaruataki na ka e sauma.
-Lako Yani 22:1-9




Wilika Talega Ke Rawa
Lekutu 5:5-8; Maciu 5:23-24; Luke 19:1-10;
I Korinica 6:1-11.

Na iVakaro: Na Yada, Na Luveniyali kei Na Kaitani

Kakua ni vakararawataka e dua na yada se dua na gone luveniyali. Kevaka oni vakararawataki ira e na dua ga na sala, era qai mani tagici au mai, au na rogoca dina na nodra tagi; e na qai tubu na noqu rarawa, oti au qai vakamatei iko e na iseleiwau, era sa na qai yada o ira na watimuni, ka ra luveniyali o ira na luvemuni.
-Lako Yani 22:22-24

O iko mo kakua ni vakadredretaka na lewa dodonu vei ira na vulagi se vei ira era luveniyali se kauta na nona isulu na yada me ka ni ivakadinadina. Ia mo nanuma tiko ni oni a bobula tu mai Ijipita, ia na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim) a qai vueti kemuni mai keya, qori na vuna au vakaroti kemuni tiko kina moni kitaka na ka oqo.
Ni oni sa tamusuka na nomuni were, oni qai guilecava tu yani e dua na ivau sila, kakua ni lesuva. Biuta tu ga yani me kedra o ira na vulagi, na luveniyali se na yada, me qai rawa kina vua na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim) me vakalougatataka na cakacaka ni ligamuni. Ni oni sa kurea na vuni olive, kakua ni vaqaqara tale vakarua e na veitabana. Laiva na kena vo vei ira na vulagi, na luveniyali kei ira na yada. Ni oni sa tamusuka na vuani vaini e na nomuni loga ni veivaini, kakua ni taleva vakarua na loga ni vaini. Laiva na kena vo me kedra o ira na vulagi kei ira na luveniyali, vata kei ira na vada. Nanuma tiko ni oni a dau bobula tu mai Ijipita. Oqori na vuna au vakaroti kemuni tiko kina mo ni kitaka na ka oqo.
- Na iVakarua 24:17-22

Oqo na lotu savasava e sega ni dukadukali e na mata ni TURAGA (Yahweh) na Tamada; moni dau sikovi ira na luveniyali kei ira na yada e na nodra dui leqaleqa, ka dau qarauni keda vakataki keda me kakua ni vakadukadukalitaki keda o vura­vura.
- Jemesa (Jacob) 1:27



Wilika Talega Ke Rawa
Vakarua 10: 17-20; Same 68:5; 146: 9;
I Timoci 5: 3-16.

Na iVakaro Levu Duadua

Rogoca Isireli: Na TURAGA (Yahweh) na noda Kalou (Elohim), na TURAGA (Yahweh) e duabau ga.
O iko mo lomana na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim) e na vuniyalomuni taucoko kei na nomuni bula taucoko kei na nomuni kaukaua taucoko. Na ivakaro au sa solia vei kemuni edai me dau tikotiko ga e lomamuni.
Moni dau vakatavulica vakayalomatua vei ira na luvemuni, moni veivosakitaka ni oni dadabe toka mai vale, se oni taubale tiko e gaunisala, se oni davo sobu ka vaka kina ni oni mata cake. Moni vauca toka me ivakatakilakila e ligamuni, ka vesuka toka e yadremuni. Vola talega e na duru ni katuba levu ni nomuni vale, kei na isogo ni nomuni matamata.
-Vakarua 6:4-9

Kakua ni qara mo veisausaumitaka na ca, se mo cata edua vei ira na nomuni tamata, ia mo lomana ga na kai nomu me vaka o dau lomani iko vakataki iko. O au na TURAGA (Yahweh).
-Vunau ni Soro 19:18

Ke mai tiko e dua na vulagi e na nomuni vanua, kakua ni vakarautaka na ivakarau ca vua. Na vulagi e bula tiko vata kei iko, e dodonu me laurai ni tautauvata ga kei na dua na itaukei. Lomani koya me vaka ga ni o lomani iko vakataki iko, baleta o kemuni talega oni a bula tu vakavulagi mai Ijipita. O au na TURAGA (Yahweh) na nomuni Kalou (Elohim).
-Vunau ni Soro 19:33-34

“Rapai, na lawa cava e na ivakaro e cecere duadua?”
Sauma o Jisu (Yahshua), “Mo dau lomana na TURAGA (Yahweh) na nomu Kalou (Elohim) e vuniyalomuni taucoko kei na nomuni bula taucoko, kei na nomuni vakasama taucoko. Qori na imatai ni ivakaro cecere duadua. Na kena ikarua e tautauvata ga oqori, “Lomana na wekamu vakaitikotiko me vaka o dau lomani iko vakataki iko. Na lawa kece kei na parofita taucoko era lili toka mai na ivakaro e rua oqori.”
-Maciu 22: 36-40


-Wilika Talega Ke Rawa
Maika 6: 8; Marika 12:28-31; Luke 10:25-37; Cakacaka 4:32-35;
Roma 13:8-10; II Korinica 8:13-15.